ประกาศมาตรการป้องกันสารปนเปื้อน BY2 หรือ Basic Yellow 2

วันที่ 27/3/2568

เรื่อง มาตรการป้องกันสารปนเปื้อน Basic Yellow 2

เรียน ผู้ประกอบการที่ได้รับการรับรองจากบริษัทคิวเอไอซี (ประเทศไทย) จำกัด ทุกท่าน

เนื่องจากปัจจุบัน กรมวิชาการเกษตรได้รับแจ้งจากสาธารณรัฐประชาชนจีน ว่าทุเรียนผลสดที่ส่งออกไปยังสาธารณรัฐประชาชนจีนพบสารปนเปื้อน สาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ซึ่งเป็นสารเคมีในกลุ่มสีย้อมที่ถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมหลากหลายประเภท เช่น การย้อมสีผ้า กระดาษ หนัง และผลิตภัณฑ์ทางอุตสาหกรรมอื่นๆ สารชนิดนี้มีคุณสมบัติเด่นคือให้สีเหลืองสด และสามารถเกาะติดวัสดุได้ดี จึงเหมาะสำหรับการย้อมสีในกระบวนการผลิต ซึ่งสาร BY2 ถูกจัดให้อยู่ในกลุ่มสารที่มีความเสี่ยงสูงต่อสุขภาพมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ทำให้ไม่เหมาะสำหรับการใช้ในผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร องค์การอนามัยโลก (WHO) จัดให้เป็นสารก่อมะเร็ง (Carcinogen) ให้อยู่ในกลุ่ม 2B ซึ่งหมายถึง “อาจก่อให้เกิดมะเร็งในมนุษย์” และทางกระทรวงสาธารณสุขของจีนจัดให้สารนี้เป็นสารที่ไม่สามารถบริโภคได้ตั้งแต่ปี 2551

ทางบริษัทฯ จึงประกาศขอความร่วมมือให้ผู้ประกอบการที่ได้รับการรับรองจากบริษัทฯ ให้มีความตระหนัก และเพิ่มความเข้มงวดในเรื่องการใช้สารเคมี ซึ่งหากพบว่าโรงคัดบรรจุที่ใช้สารห้ามใช้หรือมีสารห้ามใช้ไว้ในครอบครองจะถูกระงับการส่งออก และอาจนำไปสู่การยกเลิกหนังสือสำคัญแสดงการขึ้นทะเบียนโรงงานผลิตสินค้าพืช

ในการนี้ทางบริษัท คิวเอไอซี (ประเทศไทย) จำกัด จึงขอความร่วมมือผู้ประกอบการให้ปฏิบัติตามประกาศแนวทางมาตรการป้องกันสารปนเปื้อน สาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ดังนี้

1. ทำความสะอาดโครงสร้าง อุปกรณ์ และเครื่องมือ เช่น พัดลม รถเข็น เป็นต้น ที่ใช้ในกระบวนการผลิต กรณีที่ไม่สามารถทำความสะอาดได้ให้เปลี่ยนอุปกรณ์นั้นๆ เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดการปนเปื้อนไปสู่ผลิตภัณฑ์

2. ไม่ใช้สีทุกชนิด เช่น ผงขมิ้น, สีผสม  และสารเคมีตัวอื่นๆที่ไม่ได้รับอนุญาติ หากมีอยู่ในครอบครอง ให้ทำลายทั้งหมด ไม่ให้หลงเหลืออยู่ภายในสถานประกอบการ

3. น้ำที่ใช้ในกระบวนผลิต ต้องเป็นน้ำที่สะอาด มี อย. หรือมีผลตรวจวิเคราะห์น้ำตามกฎหมายกำหนด

4. ทำความสะอาดตู้คอนเทนเนอร์ก่อนบรรจุทุกครั้ง

5. การสุ่มเก็บตัวอย่าง และส่งไปยังห้องปฏิบัติการสามารถป้องกันการปนเปื้อนได้

6. กล่องกระดาษบรรจุตัวอย่างต้องปิดช่องสนิทเพื่อกันการปนเปื้อนข้ามระหว่างขนส่งตัวอย่าง

7. ป้ายน้ำยาไม่หยดลงไปที่เปลือกหรือขั้ว รวมถึงป้ายน้ำยาและจุ่มผลทุเรียนได้เพียง 1 ครั้งเท่านั้น

8. ไม่รับเข้าวัตถุดิบที่มีการตรวจร่องรอยตกค้างของสารเคมีหรือสี

9. กรณีที่พบการปนเปื้อนของสาร BY2 ให้ทำการ Big cleaning สถานประกอบการ และทวนสอบสินค้ารุ่น ถัดไปเพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีสาร BY2 ตกค้างในบริเวณ หรือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการผลิต

การจัดการปัญหา BY2 (Basic Yellow 2) ในทุเรียนไทยไม่ใช่เพียงการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า แต่เป็นโอกาสที่จะพัฒนาอุตสาหกรรมนี้ให้แข็งแกร่งและสามารถแข่งขันได้ในระยะยาว การมุ่งเน้นคุณภาพและความยั่งยืนเป็นสิ่งสำคัญที่สุดเพื่อให้ทุเรียนไทยคงความโดดเด่นในตลาดโลกและสามารถตอบสนองต่อความคาดหวังของผู้บริโภคในยุคปัจจุบันได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ผังกระบวนการมาตรการป้องกันสารปนเปื้อน 

1. กรณีผู้ประกอบการที่ได้รับแจ้งเตือนตรวจพบปัญหาด้านความปลอดภัย เช่น สาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ในทุเรียนส่งออกสาธารณรัฐประชาชนจีน ทางบริษัทฯ จะเพิ่มมาตรการดำเนินการดังนี้

1.1 บริษัทฯ ได้รับข้อมูลเป็นลายลักษณ์อักษรว่าผู้ได้การรับรองถูกแจ้งเตือนด้านความปลอดภัยอาหาร

1.2 บริษัทฯ นำรายละเอียดการแจ้งเตือนฯ เสนอกรรมการผู้จัดการเพื่อพักใช้การรับรองเป็นเวลา 30 วัน

1.3 บริษัทฯ ทำหนังสือแจ้งผู้ได้รับการรับรองให้สืบหาสาเหตุ แนวทางการแก้ไข และการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำ ตอบกลับให้บริษัทฯ ภายใน 7 วัน

1.4 ผู้ได้รับการรับรองดำเนินการสืบหาสาเหตุ แนวทางการแก้ไข และการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำ

1.5 บริษัทฯ พิจารณาผลดำเนินการสืบหาสาเหตุ แนวทางการแก้ไข และการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำ โดยเอกสารประกอบการพิจารณา เช่น ผลตรวจวิเคราะห์สาร BY2, บันทึกการใช้สารเคมี, หลักฐานการทำความสะอาดสถานประกอบการ เป็นต้น

1.6 บริษัทฯ เข้าตรวจประเมินกรณีพิเศษ เพื่อสืบหาสาเหตุ แนวทางการ แก้ไข และการป้องกันไม่ให้เกิดซ้ำโดยเร็วที่สุด

1.6.1 ดำเนินการเข้าตรวจประเมินกรณีพิเศษ และแก้ไขข้อบกพร่อง (ถ้ามี) อย่างมีประสิทธิภาพ

1.6.1.1 บริษัทฯ นำเสนอกรรมการผู้จัดการเพื่อคืนสภาพการรับรอง

1.6.2 ไม่ให้เข้าตรวจประเมิน กรณีพิเศษ หรือไม่แก้ไข ข้อบกพร่อง (ถ้ามี) อย่างมีประสิทธิภาพ

1.6.2.1บริษัทฯ นำเสนอกรรมการผู้จัดเพื่อเพิกถอนการรับรอง

2.กรณีผู้ประกอบการรายอื่นๆ ที่ยังไม่ได้รับการแจ้งเตือนตรวจพบสาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ทางบริษัทฯ จะมีมาตรการ ดำเนินการดังนี้

     2.1) ทางบริษัทฯ จัดทำประกาศมาตรการป้องกันสารปนเปื้อน BY2 หรือ Basic Yellow 2 พร้อมทั้ง ประชาสัมพันธ์เผยแพร่ในทุกช่องทาง เช่น ทาง website, Facebook ของบริษัทฯ เพื่อให้ ผู้ประกอบการได้รับทราบและตระหนักถึงมาตรการป้องกันสารปนเปื้อน BY2 หรือ Basic Yellow 2 ในวันที่ 1/04/2025 ผ่านช่องทางไลน์ และ Facebook เพื่อให้ผู้ประกอบการได้รับทราบและตระหนักถึง มาตรการป้องกันสารปนเปื้อน BY2 หรือ Basic Yellow 2

     2.2) ประชาสัมพันธ์เผยแพร่ให้ผู้ประกอบการทราบถึงสารเคมีที่อนุญาติให้ใช้ โดยนำหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขการขึ้นทะเบียนโรงงานผลิตสินค้าพืช (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2567 เผยแพร่ในทุกช่องทาง เช่น ทาง website, Facebook ของบริษัทฯ

     2.3) ทางบริษัทฯ ดำเนินการให้ผู้ประกอบการรายอื่นๆที่ยังไม่ได้รับการแจ้งเตือนตรวจพบสาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 แจ้งการใช้สารเคมีที่ใช้ในปัจจุบันพร้อมผลตรวจวิเคราะห์ และการทำความสะอาด เพื่อให้มั่นใจว่า ผู้ประกอบการได้มีการปฏิบัติการตามมาตรการ BY2 หรือ Basic Yellow 2 โดยส่งรายละเอียดมาทาง E-mail หลังจากได้รับข้อมูลจากทางบริษัท บริษัทจะทำการวิเคราะห์ข้อมูลว่า ผู้ประกอบการรายใดมีความเสี่ยงสูงที่อาจพบสาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ปนเปื้อนในผลิตภัณฑ์ หากทาง บริษัทฯ วิเคราะห์แล้วว่ามีความเสี่ยงสูงหรือผู้ประกอบการรายใดไม่ให้ข้อมูลการใช้สารเคมี จะทำการ เข้าไปตรวจแบบพิเศษ (Special Audit) ผู้ประกอบการนั้นๆ เพื่อให้มั่นใจว่าทางผู้ประกอบการจะ ปฏิบัติตามมาตรการป้องกันสารปนเปื้อน BY2 หรือ Basic Yellow 2 ได้ถูกต้อง รวมทั้งหากผู้ประกอบการราย ใดไม่ยินยอมให้เข้าตรวจแบบพิเศษ (Special Audit) จะดำเนินการพักใช้ใบรับรอง และเพิกถอน ใบรับรองตามลำดับ

3. กรณีผู้ตรวจประเมินเข้าไปตรวจพบ หรือมีการแจ้งเบาะแสว่าผู้ประกอบการ มีการใช้สี เช่น ผงขมิ้น, สีผสม อาหาร, สารเคมีที่ห้ามในกระบวนการผลิต เป็นต้น รวมทั้งชนิดและปริมาณไม่ถูกต้องตามประกาศที่เกี่ยวข้อง พบมีไว้ในครอบครอง หรือผู้ประกอบการไม่ให้ความร่วมมือกับทางบริษัทฯ จะดำเนินการเพิกถอนการรับรองทันที

4. กรณีผู้ตรวจประเมินสงสัยว่าทุเรียนมีการใช้สารต้องห้าม อุปกรณ์ เครื่องมือ หรือโครงสร้างมีการปนเปื้อนสาร ต้องห้าม จะแจ้งให้ผู้ประกอบการเก็บตัวอย่างผลทุเรียนนั้นไปตรวจวิเคราะห์กับห้องปฏิบัติการ เพื่อใช้ประกอบการ พิจารณาให้การรับรอง หรือจะดำเนินการพักใช้ใบรับรอง และเพิกถอนใบรับรองตามลำดับ

ทั้งนี้หากผู้ประกอบการที่ได้รับแจ้งเตือนตรวจพบปัญหาด้านความปลอดภัย เช่น สาร BY2 หรือ Basic Yellow 2ทางบริษัทฯ แบ่งกลุ่มผู้ประกอบการ ดังนี้

1.2) กรณีผู้ประกอบการที่ได้รับแจ้งเตือนตรวจพบปัญหาด้านความปลอดภัย เช่น สาร BY2 หรือ Basic Yellow 2ได้รับการคืนสภาพการรับรอง ทางบริษัทฯ ดำเนินการขอหลักฐานผลการตรวจวิเคราะห์สาร Basic Yellow 2 ก่อนส่งออก และให้ทางผู้ประกอบการรายนั้นส่งผลตรวจวิเคราะห์สาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ให้ทาง บริษัทฯ อย่างน้อย 5 ตู้ติดต่อกัน หรือกรณีที่ส่งออกน้อยกว่า 5 ตู้ ให้ทำการส่งมาให้ทางบริษัทฯทุกตู้ที่ส่งออก หากพบว่ามีการปนเปื้อนสาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ทางบริษัทฯจะดำเนินการพักใช้ใบรับรอง และเพิกถอน ใบรับรองตามลำดับ

1.3) กรณีผู้ประกอบการที่ได้เคยได้รับการแจ้งเตือนตรวจพบปัญหาด้านความปลอดภัย เช่นสาร BY2 หรือ Basic Yellow 2 ซ้ำเป็นครั้งที่ 2 ทางบริษัทฯ ดำเนินการเพิกถอนใบรับรองทันที